Кассасыз жұмыс істеуге рұқсат етілетін жағдайлар

Бизнес жүргізу үшін қойылатын негізгі шарттардың бірі — бақылау-кассалық машинаны (БКМ) пайдалану. Алайда бұл талап барлық кәсіпкерлерге бірдей жүктелмейді. БКМ-нің мәні мен оның төлем қабылдауға арналған басқа құрылғылардан айырмашылығын нақты түсіну қажет. Мұны білгенде, кассаны қолдану міндетті емес жағдайларды шатаспай оңай анықтауға болады. 

БКМ, онлайн-касса мен POS-терминал

Әр құрылғы өзіндік қызмет атқарады.

БКМ — сатуды тіркеу және чектерді беру үшін қолданылатын кассалық аппараттардың жалпы атауы. Бұрын олар тек чектерді басып шығаратын. Қазір онлайн-кассаларды ғана қолдануға рұқсат етіледі — бұл заманауи БКМ. Онлайн-кассаның ерекшелігі —  фискалдық деректер операторы (ФДО) арқылы салық органына ақша операциялары туралы мәліметтерді автоматты түрде жіберу. Мұндай касса жеке физикалық құрылғы немесе арнайы қолданба түрінде болуы мүмкін. Ол электрондық чекті клиенттің поштасына да жібере алады. Мемлекеттік тізілімде тіркелген онлайн-кассаларды ғана қолдануға болады.

POS-терминал — банк картасы немесе смартфондар арқылы төлем қабылдайтын жабдық. Ол кассалық аппаратты алмастырмайды. Фискалдық чекті беру үшін POS-терминал онлайн-кассаға немесе БКМ-ге қосылуы қажет. Ал кез келген сауда нүктесінде POS-терминалды пайдалана отырып, қолма-қол ақшасыз төлеу эквайринг деп аталады.

БКМ қолдануды талап ететін кездер

Интернеті нашар өңірлерде жұмыс істейтіндер үшін ескі үлгідегі БКМ-дер қолдануға рұқсат етіледі — олар да мемлекеттік тізілімде тіркелуі тиіс және салық органына есепке қойылуы қажет.

Онлайн-касса

Жеке тұлғалармен жұмыс істеу үшін онлайн-касса міндетті түрде керек. Төлемнің тәсіліне қарамастан (қолма-қол ақша, банк картасы немесе QR-код), фискалдық чекті касса арқылы тіркеу қажет. Бұл ереже қарапайым сатып алушылармен жұмыс істейтін барлық кәсіпкерлерге қолданылады.

Онлайн-касса қолданбайтын бизнес түрлері

Егер жеке тұлға жеке заттарын хабарландыру арқылы сатса, кассалық аппараттың қажеті жоқ.

БКМ пайдаланудан босатылғандардың толық тізімін сілтеме арқылы көруге болады.

Электрондық шот-фактура қолдану

Компания төлемді тек ЖК немесе ЖШС-дан өз есепшотына қабылдап, электрондық шот-фактура (ЭШФ) рәсімдесе, БКМ қолданудың қажеті жоқ. Бірақ жеке тұлғаларға қызмет көрсеткенде, есеп айырысуды касса арқылы тіркеу керек.

Маркетплейс арқылы тауар сату

Көбінесе маркетплейс арқылы сату үшін кассалық аппаратты пайдалану талап етілмейді. Мысалы, Wildberries-те төлемдер тікелей алаңда жүзеге асырылады.

Маркетплейс төлемді қабылдап, комиссияны шегеріп, қалған соманы сатушының есепшотына аударады. Мұндай операция компаниялар арасындағы қолма-қол ақшасыз есеп айырысуға жатады. Төлем жасаған кезде сатушы сатып алушымен өзара байланысқа шықпайды — маркетплейс чекте сатушы туралы ақпаратты көрсетіп, сатып алушыға жібереді.

Мұндай жағдайда, тауар маркетплейс арқылы сатылып, есеп айырысулар қолма-қол жүргізілмесе, сатушы қосымша чек беруге міндетті емес.

Дегенмен, әр алаңның ережелерін алдын ала зерттеп алған жөн — шарттар әртүрлі болуы мүмкін.

Ал егер тауар компанияның әлеуметтік желілері немесе сайты арқылы сатылса, онда есеп айырысу сатушы мен жеке сатып алушы арасында тікелей жүргізіледі. Мұндай жағдайда онлайн-касса қолдану міндетті.

Мобильді қолданба арқылы жұмыс істейтін АСР-дегі ЖК

Егер кәсіпкер мобильді қолданба арқылы арнаулы салық режимінде жұмыс істесе, онда бизнесті жеке кассалық аппаратсыз жүргізуге болады.

E-Salyq Business қолданбасы арқылы фискалдық чектерді онлайн түрде беруге болады. Ол үшін қолданбадағы «Чектер» қойындысындағы «Чек беру» батырмасын басу керек. Электрондық чек автоматты түрде салық органына жіберіледі. Оны электрондық пошта немесе мессенджер арқылы клиентке де жіберуге болады.

Осы қолданбада жасалған чектер БКМ чектеріне теңестіріледі.

Онлайн-касса барлық кәсіпкерлер үшін қажет емес. Қолдану тәртібі төлемнің әдісі және сатушы кіммен жұмыс істейтініне байланысты өзгереді. Есеп айырысу сатып алушы мен сатушы арасында тікелей жүргізілсе, касса қажет болады. Ал төлем маркетплейс немесе арнайы қолданба арқылы жасалса, БКМ қолдану міндетті емес. Ең бастысы — бизнестің бағытын ескере отырып, төлем қабылдаудың ыңғайлы жолын таңдау.