2025 жылы бизнесте орын алатын өзгерістер

2025 жылдан бастап Қазақстанда салық пен әлеуметтік аударымдарға қатысты заңнамадағы өзгерістер күшіне енеді. Сонымен бірге ҚҚС-тың жаңа шамасы орнатылып, азаматтық-құқықтық сипаттағы шарт бойынша сақтандыру енгізіледі. Бұл өзгерістер жайлы ретімен айтып береміз.

Азаматтық-құқықтық сипаттағы шарттар бойынша міндетті сақтандыру

2025 жылдан бастап азаматтық-құқықтық сипаттағы шарттар бойынша жұмыс істейтін жеке тұлғалар міндетті әлеуметтік сақтандыруға жатады. Демек, жұмыс берушілер, ЖК және басқа салық агенттері қызметкерлері үшін міндетті жарналар төлейді. Бірақ шарт бойынша төленетін ақының мөлшері азаймайды.

Азаматтық-құқықтық сипаттағы шарт бойынша табысқа мынадай шектер қолданылады:

• табыстың ең төменгі ай сайынғы мөлшері — 1 ЕТЖ (2025 жылы 85 000 теңге)
• табыстың ең жоғары ай сайынғы мөлшері — 7 ЕТЖ (2025 жылы 595 000 теңге)

Аударым мөлшері қызметкердің шарт бойынша алатын жалақысына байланысты. Аударымдардан босатылған табыстарға (мысалы, міндетті зейнетақы жарналары) бұл талап қойылмайды. Жұмыс берушi барлық жарналарды еңбекақы төленген айдан  кейiнгi айдың 25-iне дейін төлеуі керек. Мысалы, егер қызметкерге шарт бойынша ақша қаңтарда берілсе, әлеуметтік аударымдар 25 ақпаннан кешіктірілмей төленуі керек.

Салықтар мен әлеуметтік аударымдар

2025 жылы салықтар мен әлеуметтік аударымдардың мөлшерлемелері мынадай болады:

• әлеуметтік аударымдар (ӘА) — 5%
• бірыңғай төлем құрамындағы ӘА — 18,9%
• әлеуметтік салық (ӘС) — 11%
• жұмыс беруші төлейтін міндетті зейнетақы жарналары (ЖМЗЖ) — 2,5%
• бірыңғай төлем құрамындағы ЖМЗЖ — 10,5%
• бірыңғай төлемнің жалпы мөлшерлемесі — 23,8%

Салықтар мен әлеуметтік аударымдардың жаңа мөлшерлемелері азаматтық-құқықтық сипаттағы шарттар бойынша алынатын табыстарға да қолданылады.

Жалпыға бірдей белгіленген режимдегі ЖК төлейтін әлеуметтік аударымдар мен салықтардың мысалында жаңа мөлшерлемелер бойынша есеп жүргізіп көрейік. Есептеуде еңбекақы мөлшері ретінде 85 000 теңге, яғни 2025 жылдағы 1 ЕТЖ алынады.

ЖК-ның өзі үшін төленетін ай сайынғы әлеуметтік төлемдер:

• МЗЖ: еңбекақы × 10%
  85 000 ₸ × 10% = 8 500 ₸
• ЖМЗЖ: еңбекақы × 2,5%
  85 000 ₸ × 2,5% = 2 125 ₸
• ӘА: еңбекақы × 5%
  85 000 ₸ × 5% = 4 250 ₸
• МӘМСЖ: 1,4 ЕТЖ × 5%
  1,4 × 85 000 ₸ × 5% = 5 950 ₸
• ӘС: 2 АЕК − ӘА
  2 × 3 932 ₸ − 4 250 ₸ = 3 614 ₸

Қызметкерлер үшін төленетін ай сайынғы әлеуметтік төлемдер:

• МЗЖ: еңбекақы × 10%
  85 000 ₸ × 10% = 8 500 ₸
• ЖМЗЖ: еңбекақы × 2,5%
  85 000 ₸ × 2,5% = 2 125 ₸
• ӘА: (еңбекақы - МЗЖ) × 5%
  (85 000 ₸ – 8 500 ₸) × 5% = 3 825 ₸
• МӘМС: еңбекақы × 3%
  85 000 ₸ × 3% = 2 550 ₸
• МӘМСЖ: еңбекақы × 2%
  85 000 ₸ × 2% = 1 700 ₸
• Қызметкер еңбекақысынан төленетін ЖТС: (еңбекақы − МЗЖ − 14 АЕК − МӘМСЖ) × 10%
  (85 000 ₸ – 8 500 ₸ – 14 × 3 932 ₸ – 1 700 ₸) × 10% = 1 975 ₸
• ӘС: 1 АЕК − ӘА
  3 932 ₸ − 3 825 ₸ = 107 ₸

ҚҚС бойынша есепке қою үшін айналым шегі

2025 жылы айлық есептік көрсеткіштің (АЕК) ұлғаюына байланысты ҚҚС бойынша есепке қою үшін айналымның ең төменгі шегі де артады. Енді бұл шек 20 000 × 3 932 теңге = 78 640 000 теңгені құрайды.

Статистикалық есептіліктің жаңартылған нысандары

Барлық кәсіпкерлер статистикалық есептілікті тапсырады. 2025 жылы есеп нысанындағы кейбір бағандар алынып, жаңалары қосылды.

«Тауарлар мен көрсетілетін қызметтерді өткізу туралы есеп» (индексі 1-ВТ, жиілігі — жылына бір рет) статистикалық нысанындағы өзгерістер:

• статистикалық есеп тапсыруға міндетті компаниялар тізіміне жаңа ұйымдар енгізілді
• «Қайта сату үшін сатып алынған тауардың шығын көлемі» бағаны қосылды
• бөлшек саудадағы үстеме бағаның жалпы көлемін көрсетудің қажеті жоқ

«Тауарлар мен қызметтерді өткізу туралы есеп» (индексі 2-сауда, жиілігі — айына бір рет) статистикалық нысанындағы өзгерістер:

• статистикалық есептерді тапсыруға міндетті компаниялар тізіміне жаңа ұйымдар енгізілді
• респонденттердің орналасқан жеріне қарамастан, тауарларды өткізудің нақты орнын көрсету талап етілмейді
• одан әрі сату үшін сатып алынған тауарлардың құнын көрсету қажет, бірақ көлік шығындары есепке алынбайды (егер олар шот-фактураларда көрсетілсе немесе үшінші тараптарға төленсе)

Сондай-ақ, 2025 жылы статистикалық есептілікті тапсырудың жаңа кестесі күшіне енеді.

Ең төмен бағалар деңгейі қолданылатын тауарлар

2025 жылдан бастап ЕАЭО елдерінен әкелінетін ең төменгі баға деңгейі қолданылатын тауарлар тізбесі кеңейтіледі. Тізімге қосылған тауарлар:

• үйде өндірілген тауық жұмыртқасы
• бидай ұны
• күнбағыс майы
• ашытқы (наубайханалық және құрғақ)

Биыл азаматтық-құқықтық сипаттағы шарттар бойынша жұмыс істейтіндер үшін міндетті әлеуметтік сақтандыру енгізілді. Басқа өзгерістер негізінен салық және әлеуметтік аударымдар мөлшерлемелерінің өзгеруіне қатысты.