29 наурыз 2023
ҚұнсыздануБаға барометрі (2023 ақпан)
Тәуекелдер мен келешектер
Ғаламдық инфляция әлі де жоғары күйінде қалуда. Дегенмен ол көптеген елдерде өзінің шарықтау шегінен өткен секілді. ХВҚ мамандары былай деп болжам айтады: көптеген елдерде базалық инфляция әлі шарықтау шегіне жетпесе де, биыл, яғни 2023 жылы инфляциялық орта жақсаратын болады. Еске саламыз, базалық инфляцияда энергия тасымалдаушылар мен азық-түліктегі құбылмалы бағалар есепке алынбайтыны белгілі. Дегенмен геосаяси текетірестер бәрібір инфляцияның ұзақ уақыт жоғары болып тұру қаупін тудырады.
Jusan Analytics базалық сценарийі бойынша ішкі инфляциялық қысым 1 жыл ішінде әлсірейді, бірақ ҚРҰБ көздеген мақсатты деңгейден жоғары болмақ. Мұны бірнеше фактормен түсіндіруге болады. Реттеушінің экономикада ұзақ уақыт бойы тежеуші монетарлық шарттарды қолдануы өз жемісін беруде: тұтынушылық сұраныс әлсіреп, бағалардың өсуі бәсеңдеді және экономикалық агенттердің инфляциялық болжамы да төмендеді. Осы ретте жыл басында жалақының өсуі, зейнетақы мен жәрдемақыны индекстеу, кезекті қазыналық қолдаулар нақты табыстардың төмендеуіне жол бермеуде. Бірақ инфляциялық тәуекелдерді басқару мүмкіндігін қиындатып жатыр.
Жағдайды тұрақтандыруға теңге бағамының серпіні де үлес қосуда. Ол импорттық тауарлардың бағасы арқылы инфляцияның өсу қаупін тежейді және инфляциялық болжамдардың құбылмалылығының өсу мүмкіндігін шектейді.
Экономикалық өсімнің келешегіне қатысты берген бағамыздың өзгеруіне Ұлттық қордан түсетін трансферлердің көлемін қайта қарау шарасы себеп болды. Өйткен ол тұтынушылық сұраныстың артуына сеп болады. Айталық, жаңартылған болжамдар бойынша 2023 жылы ЖІӨ өсімі 4.0-4.5%-ға дейін көтеріліп, шығарылым алшақтығы – 3.1%-ға дейін барады. Ал инфляция бірте-бірте төмендеп, жыл соңына қарай 12.4-14.3% деңгейінде қалыптасады. Жалпы экономикадағы ақша-несие саясаты бейтарап жағдайға жақын болады.
Ақша-несие саясаты қатал болса да инфляциялық үдерістердің біркелкі болмауы, инфляциялық болжамдардың тұрақсыздығы және инфляцияның өршу қаупі біздің болжам бойынша ҚРҰБ базалық мөлшерлемесінің әрі қарай біртіндеп төмендеуіне септігін тигізеді.
Тақырып туралы толық мағлұматты төмендегі құжаттан оқыңыз
Айжан Әлібекова
Аға талдаушы29 наурыз 2023
ҚұнсыздануҰқсас жаңалықтар
09 қазан 23
Жұмыссыз қалмау жолдары: еңбек нарығының болашағы туралы нені білу қажет
Дүниежүзілік экономикалық форумның сарапшылары (ДЭФ) бизнестің дамуы, мамандықтар мен дағдылар туралы алдағы 5 жылға жаңа болжамдар ұсынды. ДЭФ зерттеуі ірі жұмыс берушілер арасында жүргізілген сауалнамаға және олардың бизнесті, мамандықтарды және дағдыларды дамытуға қатысты болжамдарына негізделді. Сауалнамаға әлемнің барлық аймақтарын қамтитын 45 экономиканы және 27 салалық кластерді қамтитын, 11.3 миллионнан астам адам жұмыс істейтін 803 компания қатысты.
Негізгі тұжырымдар:
- Жұмыс берушілердің болжауынша жұмыс орындарының 23%-ы құрылымдық өзгеріске ұшырайды;
- «жасыл экономика» - жаңа жұмыс орындарының басты қайнар көзі;
- еңбек нарығы үшін ең үлкен қауіп – экономикалық сын-қатерлер;
- озық технологиялар бизнесті дамытудың басты қозғаушы күші болып қала бермек;
- сауалнама жүргізілген компаниялардың шамамен 75%-ы 2027 жылға қарай жасанды интеллектіні енгізуді жоспарлауда;
- 2027 жылға қарай бизнес-міндеттердің 43%-ға жуығын машиналар орындайтын болады;
- ең сұранысқа ие мамандық – жасанды сана және машиналық оқыту бойынша мамандар;
- талдамдық ой – мансап жемісті болуы үшін қажетті негізгі дағды;
- сауалнамаға жауап берген жұмыс берушілердің 47%-ы жұмысқа адам алуда олардың дағдыларын бағалайды, ал 45%-ы диплом талап етеді;
- алдағы бес жылда жұмыскерлерге қажетті дағдылардың 44%-ы ескіреді, 10 қызметкердің алтауы оқыту курстарынан өтулері керек болады;
- Қазақстанда жұмыспен қамтылғандардың 5%-ы ғана өздерінің біліктіліктерін жыл сайын арттырады.
Біржолғы зерттеулер
Бизнесеңбек нарығыАлександра Молчановская
06 қыркүйек 23
Қаржылық аналитика: күнделікті шығындарға қанша ақша жұмсаймыз?
Күнделікті өмірімізде ақшаны оңды-солды әртүрлі шығындарға жұмсайтынымыз белгілі. Шығындардың көлемі қажеттілігімізге, мән-жайларға және басқа да себептерге қарай әрқалай болып келеді.
Кейбіреулерге тамақтың сапалы болуы маңызды болса, басқалар тұрақты түрде несие өтеуге мәжбүр болады. Ал базы-біреулер көңіл көтеруге, демалуға
құмар келеді. Алайда мынадай сұрақтар жиі туындайды: қажеттіліктердің барлығына табысымыз жетеді ме? Лайықты, жайлы өмір сүру үшін қанша ақша керек? Біз өзімізді шығындарымыздың көлеміне қарап, орта тап өкілдеріне жатқыза аламыз ба?
Осыған байланысты біз базалық шығындарға, яғни әрбір адам немесе отбасы үшін сәл де болса жайлы өмір сүруге және негізгі өмірлік қажеттіліктерді қанағаттандыруға қажетті шығындарға талдау жүргізуді ұйғардық. Зерттеу нәтижесі бойынша біз Алматы мен Астана қызметкерлерін олардың табыстары мен шығындарына қарай 6 топқа бөлдік және сондай-ақ әрбір тапқа тиесілі мөлшерді анықтадық, мысалы әлеуметтік аз қамтылғандар, төмен қамтылғандар, төменгі орта тап, орта тап, табыс жоғары және толық қамтамасыз етілгендер.
Негізгі тұжырымдар:
- Ай сайын базалық шығындарға орта есеппен 246.3 мың теңге немесе жалақының 60%-ы кетеді.
- Ең көп шығындар жалақы алғаннан кейінгі алғашқы 4 күн ішінде жұмсалады екен.
- Мегаполистерде жайлы өмір сүру және барлық базалық шығындар үшін кем дегенде айына 450 мың теңге қажет.
- Барлық базалық шығындарды қанағаттандыру үшін Алматы мен Астанада жұмыс істейтіндердің жартысына жуығында (49%) шығындарды өтеу үшін жалақысы жете бермейді.
- Сонымен қатар жұмыскелер мен қалалар арасында айтарлықтай теңсіздік байқалады - Алматыда қаржылық тапшылыққа тап болатындардың саны Астанаға қарағанда 4 есе жоғары.
- Орташа тап өкілдеріне жалақылары 700 мыңнан 1.2 млн теңгеге дейін алатын жұмыскерлердің 4.4%-ы ғана жатады. Олардың күнделікті шығындары табыстарының 40-50%-ын құрайды.
- Табыстары орташа деңгейден жоғары жұмыскерлердің үлесі жұмыспен қамтылған халық ішінде бар болғаны 2%- ғы ие.
Біржолғы зерттеулер
Өмір сүру деңгейіТұтынушылық белсенділікАлександра Молчановская
Ең пайдалы ақпарат таратылымына жазылыңыз
