8 маусым 2022
СауалнамаларСанкциялық рикошет
Jusan Analytics командасы Jusan Bank клиенттері – шағын және орта бизнес өкілдері арасында сұрақ-жауап, яғни сауалдама жүргізді. Ондағы мақсат – антиресейлік санкциялардың Қазақстандағы бизнеске ықпал ету ауқымын анықтау. Оның ішінде бірқатар сұрақтар бизнестің РФ-ға қаншалықты тәуелді екендігін белгілеуге, оның кейіннен экономикалық тұрлаусыздықтың өсуіне қалай әсер ететіндігін бағалауға мүмкіндік берді.
Сауалдама 2022 жылдың мамырында өткізілді, оған Қазақстан бойынша 227 респондент-компаниялар қатысты. Олардың өңірлерге қатысты орналасуы мейлінше әрараптандырылған. Жұмыскерлердің саны тұрғысынан алып қарағанда, жауап бергендердің 44%-ы – микробизнес өкілдері. Бұл ретте шағын бизнес – 43%, орта бизнес – 10% және ірі бизнес – 3%-ды құрады. Осылайша ұсынылған іріктеу транспаренттік, яғни ашықтық сипатқа ие және болып жатқан үрдістерді шынайы көрсетеді деуге болады.
Негізгі тұжырымдар
- Сауалдама нәтижесі бизнестің РФ-ға өте тәуелді екендігін растады – 41%. РФ-мен қарым-қатынас жасайтын компаниялардың жартысынан астамы басқа серіктестерге ауыса алмайды;
- Антиресейлік санкциялар отандық бизнеске жағымсыз ықпал етеді: сатып алу бағалары өседі, банк аударымдары мен тауар жеткізу бойынша қиындықтар туындайды;
- Қазақстанда ресейлік тауарларға деген сұраныс көлемі сақталған жағдайда сауда арналары арқылы инфляция да импортталады. Жауап берген компаниялар сұраныстың төмендемейтінін растады;
- Бизнес санкциялық шоктан кейін төлемдер мен аударымдарға қатысты мәселелер туындағанын мәлімдеді. Қазіргі уақытта банктік бизнес-үдерістерді қарастыра отырып, біз мұндай мәселенің жоқ екендігіне көз жеткіземіз. Егер ЕДБ тез арада қайта бағдарланып үлгермегенде, мұндай мәселелер тауар жеткізу тізбегінің ұзарып кетуіне әсер етуі мүмкін еді;
- Отандық бизнес сыртқы факторларға – әсіресе валюта бағамының құбылмалылығына мейлінше тәуелді. Бұдан кейін ішкі, операциялық факторларды айтуға болады;
- Жауап бергендердің 37%-ы өндіріс қысқарады деп күдіктенеді. Әрине, бұл ішкі экономикалық құлдырауға немесе сұраныстың азаюына емес, өндіріс пен жеткізу тізбегінің бұзылуына және оның ұзартылуына тікелей байланысты;
- Қазақстандық бизнес өзінің тауарлары мен көрсететін қызметтерінің бағасын көтеруді жоспарлауда. Қазіргі жағдайда бұл бизнестің маржиналдылықты қолдау мақсатында қабылдаған ең оңтайлы шешімі. Әкімшілік реттеу енгізілген жағдайда бизнес өндірісті қысқартуға мәжбүр болады. Бұл өз кезегінде ЖІӨ-нің өсу қарқынының едәуір төмендеуіне және қанағаттандырылмаған сұраныстың, бағаның өсуіне әкеп соғуы мүмкін;
- Бизнес алдағы 3 айда бағаны орта есеппен 5.36 пайыздық тармаққа көтеруді жоспарлауда. Атап айтқанда, түпкі тауарларды сатушы компаниялар – 6.52 п.т., шикізат пен тауарларды одан әрі қайта өңдеу үшін сататын компаниялар – 5.57 п.т. және қызмет көрсететін компаниялар – 3.3 п.т өсірмек ниетте.
Тақырып туралы толық мағлұматты төмендегі құжаттан оқыңыз
Владислав Туркин
Департамент директоры8 маусым 2022
СауалнамаларҰқсас жаңалықтар
09 қазан 23
Жұмыссыз қалмау жолдары: еңбек нарығының болашағы туралы нені білу қажет
Дүниежүзілік экономикалық форумның сарапшылары (ДЭФ) бизнестің дамуы, мамандықтар мен дағдылар туралы алдағы 5 жылға жаңа болжамдар ұсынды. ДЭФ зерттеуі ірі жұмыс берушілер арасында жүргізілген сауалнамаға және олардың бизнесті, мамандықтарды және дағдыларды дамытуға қатысты болжамдарына негізделді. Сауалнамаға әлемнің барлық аймақтарын қамтитын 45 экономиканы және 27 салалық кластерді қамтитын, 11.3 миллионнан астам адам жұмыс істейтін 803 компания қатысты.
Негізгі тұжырымдар:
- Жұмыс берушілердің болжауынша жұмыс орындарының 23%-ы құрылымдық өзгеріске ұшырайды;
- «жасыл экономика» - жаңа жұмыс орындарының басты қайнар көзі;
- еңбек нарығы үшін ең үлкен қауіп – экономикалық сын-қатерлер;
- озық технологиялар бизнесті дамытудың басты қозғаушы күші болып қала бермек;
- сауалнама жүргізілген компаниялардың шамамен 75%-ы 2027 жылға қарай жасанды интеллектіні енгізуді жоспарлауда;
- 2027 жылға қарай бизнес-міндеттердің 43%-ға жуығын машиналар орындайтын болады;
- ең сұранысқа ие мамандық – жасанды сана және машиналық оқыту бойынша мамандар;
- талдамдық ой – мансап жемісті болуы үшін қажетті негізгі дағды;
- сауалнамаға жауап берген жұмыс берушілердің 47%-ы жұмысқа адам алуда олардың дағдыларын бағалайды, ал 45%-ы диплом талап етеді;
- алдағы бес жылда жұмыскерлерге қажетті дағдылардың 44%-ы ескіреді, 10 қызметкердің алтауы оқыту курстарынан өтулері керек болады;
- Қазақстанда жұмыспен қамтылғандардың 5%-ы ғана өздерінің біліктіліктерін жыл сайын арттырады.
Біржолғы зерттеулер
еңбек нарығыБизнесАлександра Молчановская
06 қыркүйек 23
Қаржылық аналитика: күнделікті шығындарға қанша ақша жұмсаймыз?
Күнделікті өмірімізде ақшаны оңды-солды әртүрлі шығындарға жұмсайтынымыз белгілі. Шығындардың көлемі қажеттілігімізге, мән-жайларға және басқа да себептерге қарай әрқалай болып келеді.
Кейбіреулерге тамақтың сапалы болуы маңызды болса, басқалар тұрақты түрде несие өтеуге мәжбүр болады. Ал базы-біреулер көңіл көтеруге, демалуға
құмар келеді. Алайда мынадай сұрақтар жиі туындайды: қажеттіліктердің барлығына табысымыз жетеді ме? Лайықты, жайлы өмір сүру үшін қанша ақша керек? Біз өзімізді шығындарымыздың көлеміне қарап, орта тап өкілдеріне жатқыза аламыз ба?
Осыған байланысты біз базалық шығындарға, яғни әрбір адам немесе отбасы үшін сәл де болса жайлы өмір сүруге және негізгі өмірлік қажеттіліктерді қанағаттандыруға қажетті шығындарға талдау жүргізуді ұйғардық. Зерттеу нәтижесі бойынша біз Алматы мен Астана қызметкерлерін олардың табыстары мен шығындарына қарай 6 топқа бөлдік және сондай-ақ әрбір тапқа тиесілі мөлшерді анықтадық, мысалы әлеуметтік аз қамтылғандар, төмен қамтылғандар, төменгі орта тап, орта тап, табыс жоғары және толық қамтамасыз етілгендер.
Негізгі тұжырымдар:
- Ай сайын базалық шығындарға орта есеппен 246.3 мың теңге немесе жалақының 60%-ы кетеді.
- Ең көп шығындар жалақы алғаннан кейінгі алғашқы 4 күн ішінде жұмсалады екен.
- Мегаполистерде жайлы өмір сүру және барлық базалық шығындар үшін кем дегенде айына 450 мың теңге қажет.
- Барлық базалық шығындарды қанағаттандыру үшін Алматы мен Астанада жұмыс істейтіндердің жартысына жуығында (49%) шығындарды өтеу үшін жалақысы жете бермейді.
- Сонымен қатар жұмыскелер мен қалалар арасында айтарлықтай теңсіздік байқалады - Алматыда қаржылық тапшылыққа тап болатындардың саны Астанаға қарағанда 4 есе жоғары.
- Орташа тап өкілдеріне жалақылары 700 мыңнан 1.2 млн теңгеге дейін алатын жұмыскерлердің 4.4%-ы ғана жатады. Олардың күнделікті шығындары табыстарының 40-50%-ын құрайды.
- Табыстары орташа деңгейден жоғары жұмыскерлердің үлесі жұмыспен қамтылған халық ішінде бар болғаны 2%- ғы ие.
Біржолғы зерттеулер
Өмір сүру деңгейіТұтынушылық белсенділікАлександра Молчановская
Ең пайдалы ақпарат таратылымына жазылыңыз
